کلید محافظ جان چیست؟
کلید محافظ جان اشنایدر یکی از انواع کلیدهای حفاظتی برقی است که برای حفاظت از تجهیزات و حفاظت از جان اشخاص در سیستم برقی موردنظر قرار می‌گیرد. کلید محافظ جان، از امن‌ترین کلیدهای حفاظت برقی است که جریان نشتی برق را تشخیص داده و قطع می‌کند و همچنین از ایجاد شوک ناشی از تماس غیرمستقیم با برق جلوگیری می‌کند.
انواع کلید محافظ جان اشنایدر
محافظ جان تیپ AC که قابلیت تشخیص جریان‌های نشتی متناوب AC را دارد.
محافظ جان تیپ A که قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارد.
محافظ جان تیپ B که قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس ۱ مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارد.
نحوه‌ی عملکرد کلید محافظ جان چگونه است؟
عملکرد کلید محافظ جان به این صورت است که کلید، جریان ورودی به دستگاه و جریان خروجی از آن را اندازه می‌گیرد. در حالت عادی مقدار جریان رفت با جریان برگشت برابر است. ولی اگر اختلاف وجود داشته باشد، این اختلاف جریان می‌تواند به دلیل تماس یکی از سیم‌های فاز یا قسمت‌های الکتریکی مدار با بدنه باشد که به این اتفاق، نشتی جریان می‌گویند. در صورت وجود نشتی جریان، کلید محافظ جان این نشتی را تشخیص می‌دهد و در کسری از ثانیه و به سرعت عمل کرده و مدار را قطع می‌کند.
ساختار کلید محافظ جان به چه صورت است؟
کلید محافظ جان سه دسته سیم‌پیچی دارد که آن‌ها بر روی یک هسته آهنی قرار گرفته‌اند. تا زمانی که شار مغناطیسی برآیند در داخل هسته صفر باشد، ولتاژی در سیم‌پیچ سوم وجود نخواهد داشت، اما به محض بروز اتصال در بدنه و ایجاد پدیده‌ی نشتی جریان، برآیند این دو جریان دیگر صفر نخواهد بود و در هسته نیز برآیند فوران صفر نمی‌شود. این تغییرات در سیم‌پیچ سوم ولتاژی القا می‌کند که درنتیجه‌ی آن کلید محافظ جان سیستم را قطع می‌کند.
آیا استفاده از کلید محافظ جان الزامی است؟
بله، مطابق با استانداردهای ایمنی ساختمان، وجود کلید محافظ جان در تمام مدارها الزامی است.
سه منطقه‌ای در ساختمان که وجود کلید محافظ جان در آن‌ها الزامی است عبارت‌اند از:
- تابلو برق ورودی
کلید محافظ جان، از تابلو برق در برابر خطراتی مانند آتش‌سوزی ناشی از اتصال کوتاه و اضافه‌بار محافظت می‌کند.
- سوییچ‌ها و پریزها
تمام سوییچ‌ها و پریزها در سیستم برقی برای محافظت از خطراتی نظیر برق‌گرفتگی کاربر، باید مجهز به کلید حفاظت جان باشند.
- سرویس بهداشتی و حمام و بقیه نقاط مرطوب
تمام سوییچ‌ها و پریزهای سرویس بهداشتی و حمام باید دارای کلیدهای محافظ جان باشند. چون در محیط‌های مرطوب که پوست بدن خیس است، بدن به‌شدت به جریان الکتریکی حساس می‌شود. درنتیجه وجود این کلید حائز اهمیت است.
تست کلید محافظ جان اشنایدر
با استفاده از کلید تست می‌توان سالم بودن کلید محافظ جان اشنایدر را بررسی کرد. اگر کلید محافظ جان اشنایدر در مدار حامل جریان قرار بگیرد وقتی کلید تست زده می‌شود، باید مدار قطع شود. این عمل نشان می‌دهد که کلید سالم است.
برای تست کلید محافظ جان یک کلید با حرف T روی این کلید حک‌شده است. از این کلید تست می‌تواند برای اطمینان از عملکرد کلید محافظ جان در ورودی مدار استفاده کرد. در صورت درست عمل کردن کلید محافظ جان اشنایدر، با زدن دکمه تست، برق مدار قطع می‌شود.
تستر کلید محافظ جان اشنایدر
برای تست عملکرد کلید محافظ جان و اطمینان از سالم بودن آن از تستر کلید محافظ جان استفاده می‌شود. عملکرد این تجهیز به این صورت است که با استفاده از ولوم (پیچ تنظیم) مقدار نشتی موردنظر را انتخاب و دوشاخه تستر را به برق می‌زنیم. در این مرحله سه چراغ بر روی دستگاه روشن می‌شوند. در صورت وصل بودن ارت و سلامت کلید محافظ جان، با فشردن کلید تست دستگاه، باید که برق مدار قطع شود. در غیر این صورت کلید محافظ جان دارای مشکل است که باید در اسرع وقت به آن رسیدگی کرد.
طریقه نصب کلید محافظ جان اشنایدر
انتخاب کلید محافظ جان مطلوب که متناسب با محل مورداستفاده باشد، اولین قدم در نصب این کلید است. کلید محافظ جان تک فاز، دارای 4 ترمینال می‌باشد که دو ورودی جریان و دو خروجی جریان دارد.. ترمینال نول با حرف N و ترمینال فاز با حرف L مشخص شده است. سیم نول به ترمینال N و سیم فاز به ترمینال L وصل می‌شود. برای جلوگیری از ورود اجسام بیرونی درجه حفاظت کلید برابر با 40IP می‌باشد. با توجه به محل نصب کلید محافظ جان سیم‌های ورودی و خروجی می‌توانند از پایین و یا بالا متصل شوند و این مسئله تاثیری در کارکرد کلید نخواهد داشت.
مطالعه مقاله نصب کلید محافظ جان اشنایدر
علائم ظاهری روی کلید محافظ جان اشنایدر الکتریک نشانگر چیست؟
ترمینال‌ها با شماره‌های فرد (ترمینال‌های بالای کلید): ورودی کلید
ترمینال‌ها با شماره‌های زوج (ترمینال‌های پایین کلید): خروجی کلید
In: جریان نامی مدار
Ixn: جریان حساسیت به نشت محافظ جان
Un: ولتاژ نامی مدار
نشانگر: روی برخی از کلیدهای محافظ جان، یک نشانگر وجود دارد که نشان‌دهنده وضعیت خاموش یا روشن بودن کلید است.
دکمه Test: جهت بررسی عملکرد کلید
علامت O«1: علامت 1 نشان‌دهنده وصل بودن کلید و علامت 0 نشان‌دهنده قطع بودن کلید است.
ترمینال N: معمولاً ترمینال مخصوص نول را با حرف N روی کلید علامت‌گذاری می‌کنند.
پشت کلید یک فضای خالی وجود دارد که مناسب برای قرار گرفتن روی ریل است.
کالای برق ذوالفقاری
متخصصین ما هر لحظه برای ارائه مشاوره و شنیدن صدای شما عزیزان آمادگی دارند